تهدیدات تتر برای کاربران ایرانی

معرفی تتر

تتر و سایر استیبل‌کوین‌ها عموما توکن‌های مبتنی بر بلاک‌چین هستند که روی بلاک‌چین اتریوم، ترون یا سایر شبکه‌های قابل اعتماد راه اندازی شده اند. با توجه به اینکه شبکه‌های بلاک‌چینی ساختار غیرمتمرکز، غیرقابل بازگشت و غیرقابل دخالت با سیستمی شفاف دارند، قراردادهای توکن مبتنی بر آنها لزوما غیرقابل دخالت نیستند. مثال در مورد تتر، نهاد متمرکزی مثل بنیاد تتر که صادرکننده اصلی توکن USDT است، می‌تواند به دلخواه خود آدرسهای مشخصی را در شبکه قفل کند و با فریز کردن آن امکان جابجایی را از بین ببرد. البته توانایی انتقال آن را در صورتی که در کیف پول شخصی قرار داشته باشد را ندارد و فقط می‌تواند آن را قفل کند. اما اگر تتر روی صرافی‌های خارجی باشد آن صرافی امکان جابجایی آن را نیز خواهد داشت. البته یک نکته را باید اضافه کرد که در تراکنش‌های بزرگ اگر بنیاد تتر مجبور به بازگردانی تراکنش شود می‌تواند به صورت اجباری روی آن یک هاردفورک انجام دهد که این عمل در گذشته انجام شده است. صرافی BitFinex به عنوان گرداننده شبکه Tether برای فرار از قوانین سختگیرانه ایالت متحده نه تنها تمامی حساب‌های بانکی خود را از آمریکا خارج کرده است بلکه امکان ثبت‌نام و ارائه خدمات به شهروندان آمریکا را نیز محدود و ممنوع کرده است. در سال ۲۰۱۷ حدود ۱۸۰ میلیون دلار از دارایی‌های ولس فارکو شریک آمریکایی بیتفینکس توسط دولت آمریکا مسدود شد.

خطرات تتر برای ایرانی‌ها

مدتی است که نهادهای نظارتی سراسر جهان به دنبال کنترل بیشتر فعالیت‌های مربوط به حوزه ارز دیجیتال هستند و قصد دارند با قانونگذاری و نظارت بیشتر مانع سوءاستفاده از ارزهای دیجیتال در جرایم مالی، پولشویی، حملات باج‌افزاری و مواردی از این دست شوند. برای مثال کارگروه ویژه اقدام مالی (FATF) که یک نهاد بین‌المللی برای مبارزه با پولشویی و جرایم مالی است، چند روز پیش اعلام کرد قصد دارد در ۲۸ اکتبر (۶ آبان) یک دستورالعمل جدید منتشر کند که حاوی دستوراتی مربوط به ارزهای دیجیتال و پلتفرم‌های فعال در این حوزه است. جزییات این دستورالعمل هنوز مشخص نیست، اما در اطلاعیه پیش از انتشار آن گفته شده است که کارگروه ویژه اقدام مالی انتظار دارد کشورها و بخش خصوصی در سریعترین زمان ممکن استانداردهای این نهاد را در ارتباط با ارزهای دیجیتال بپذیرند و مطابق با آن عمل کنند. وزارت خزانه داری آمریکا هم هفته گذشته از طریق دفتر کنترل سرمایه‌های خارجی یا همان  OFAC، شیوه‌نامه‌ای را ویژه کسب وکارهای فعال در حوزه ارز دیجیتال منتشر کرد که به طور خلاصه در آن گفته شده بود پلتفرم‌‌های فعال در این حوزه باید از ارائه خدمات به کشورها تحت تحریم خودداری کنند .OFAC در شیوه‌نامه خود گفته است شرکت‌های آمریکایی فعال در صنعت ارز دیجیتال موظف اند موقعیت مکانی دقیق و واقعی کاربران خود را رهگیری کنند و اگر به موردی برخوردند که در آن شخصی از کشورهای تحریم شده به پلتفرم آنها مراجعه کرده بود، نسبت به مسدود سازی آن آدرس آی پی (IP )اقدام کنند . با توجه به تحریم بودن ایران از سوی آمریکا، فعالیت معامله‌گران ایرانی در پلتفرم‌های بین المللی خصوصاً صرافی‌های متمرکز، از مدت‌ها قبل با خطراتی مواجه بوده است. با این حال، انتشار این شیوه‌نامه از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا و تصمیم کارگروه ویژه اقدام مالی به انتشار یک دستورالعمل جداگانه در روزهای آتی، سبب شده است تا معامله‌گران ایرانی بیش از پیش نگران بلوکه شدن دارایی‌های خود در پلتفرم‌های خارجی ارز دیجیتال شوند . به طور کلی نگهداری بلندمدت سرمایه در صرافی‌های متمرکز ارز دیجیتال، جدا از مسائل مربوط به تحریم‌ها که اخیراً هم بیش از پیش جدی گرفته می‌شود، با خطرات امنیتی متعددی مواجه است و همواره توصیه می‌شود که برای نگهداری طولانی مدت ارزهای دیجیتال از کیف پولهای غیرامانی (custodial-non) شخصی استفاده شود تا بتوان خطرات احتمالی را به حداقل رساند. اکنون سؤالی که بار دیگر ذهن سرمایه گذاران ایرانی را درگیر کرده این است که آیا گردانندگان تتر می توانند دارایی آنها را بلوکه کنند یا خیر و اگر توانایی انجام چنین کاری را دارند، احتمال وقوع آن چقدر است؟

تتر توانایی مسدودکردن آدرس های مربوط به کاربران ایرانی را دارد؟

در کد منبع یا همان Code Source قرارداد هوشمند تتر که بر بستر شبکه اتریوم عرضه شده است، تابعی به نام addBlackList وجود دارد که با استفاده از آن می‌توان آدرس‌های مشخصی را بلوکه و به لیست سیاه اضافه کرد این یعنی توسعه‌دهندگان تتر از همان ابتدا امکانی را پیشبینی کرده بودند تا بتوانند در صورت نیاز آدرس‌های مشخصی را مسدود کنند. گفتنی است که امکان بلوکه کردن یک آدرس برای تمام شبکه‌هایی که توکن تتر در آنها عرضه شده است وجود دارد و تابعی مشابه آنچه در کد منبع قرارداد هوشمند اتریوم آمده است، در سایر شبکه‌ها از جمله ترون هم وجود دارد. درباره تتر فرقی نمی‌کند که دارایی خود را در کیف پول شخصی ذخیره کنید یا صرافی، این شرکت می‌تواند هر آدرسی را مسدود کند. در نتیجه می‌توان گفت فارغ از امانی یا غیرامانی بودن یک کیف پول، تتر توانایی مسدودکردن توکن های USDT موجود در آن را دارد و آنطور که داده‌های وبسایت Analytics Dune نشان می‌دهد، تاکنون از میان میلیونها آدرس منحصربه فرد اتریومی که تتر نگهداری می‌کنند، ۵۴۰ آدرس که در جرایم سایبری مشارکت داشته‌اند توسط توسعه‌دهندگان این ارز دیجیتال مسدود شده است. مسئله دیگری که مطرح می‌شود تشخیص موقعیت مکانی هر آدرس است و اگر تتر بخواهد آدرس‌های مربوط به یک کشور خاص را به‌طور کامل مسدود کند، باید ابزاری در اختیار داشته باشد که بتواند با غربالگری جغرافیایی کاربران، موقعیت مکانی واقعی هر آدرس را مشخص کند. شرکت سایفرتریس (CipherTrace) که در زمینه تحلیل داده‌های درون زنجیره‌ای و رهگیری تراکنش‌های مرتبط با ارزهای دیجیتال فعالیت می‌کند، ابزاری را طراحی کرده است که می‌تواند تاریخچه آدرس آی پی های (IP) مرتبط با یک کیف پول را شناسایی کند و در نهایت به این موضوع پی ببرد که آیا یک کیف پول با آدرس‌های مربوط به یک کشور خاص در ارتباط بوده است یا خیر. ابزار سایفرتریس به واسطه امکانات ویژه‌ای که در اختیار پلتفرم‌های ارز دیجیتال قرار می‌دهد، تاکنون توسط برخی از کسب وکارهای فعال در این حوزه، از جمله صرافی بایننس مورد استفاده قرار گرفته است. بنابراین اگر مسئولان تتر بخواهند موقعیت مکانی دقیق و واقعی هر آدرس را شناسایی کنند، می‌توانند به سراغ راهکارهایی مانند ابزار شرکت سایفرتریس بروند . در ابتدا باید گفت که تتر تا به امروز تلاشی برای مسدودکردن آدرس‌های مربوط به یک کشور خاص نکرده است و تمام مواردی که توسعه دهندگان این استیبل کوین مسدود کرده‌اند متهم به مشارکت در جرایم مالی و سایبری بوده‌اند . اینکه تتر در ادامه آدرس‌های مربوط به معامله‌گران کشورهای تحت تحریم را مسدود می‌کند یا خیر، اول از همه به تصمیم دستگاه های نظارتی سراسر جهان، به ویژه آمریکا و پس از آن به نظر خود گردانندگان این استیبل کوین بستگی دارد .

پیش‌بینی برخورد تتر با معامله‌گران کشورهای تحت تحریم

بیشتر کارشناسان معتقدند حداقل تا به این لحظه بعید به نظر می‌رسد که عرضه کنندگان تتر بخواهند دارایی سرمایه‌گذاران خرد چند کشور خاص مانند ایران را مسدود کنند، چراکه این کار از ابعاد امنیتی و اقتصادی می‌تواند فاجعه به بار بیاورد و همچنین از نظر فنی اینکه دقیقاً فقط آدرس‌های ایرانی‌ها مسدود شود و شهروندان کشورهای دیگر را تحت تأثیر قرار ندهد، بسیار مشکل به نظر می رسد . خطر بلوکه شدن سرمایه ایرانی‌ها توسط تتر موضوع جدیدی نیست و پیش از این هم در سال‌های گذشته بارها در رابطه با این موضوع بحث شده است. با این حال از آنجا که اخیراً فشار دستگاه‌های نظارتی بیش از پیش احساس می‌شود و پلتفرم‌های فعال در حوزه ارز دیجیتال هم به ابزارهای لازم برای رهگیری موقعیت مکانی کیف پول‌ها دسترسی دارند، نگرانی معامله‌گران ایرانی بیشتر از قبل شده است .

راه حل‌های ممکن برای در امان ماندن

– به جای استفاده از استیبل‌کوین‌های متمرکز از استیبل‌کوین‌های غیرمتمرکز مثل DAI می‌توان استفاده کرد. البته با توجه به این که این جفت ارز بر بستر ERC20 قرار دارد برای انتقال وجه کارمزد بالایی را متحمل خواهید شد. 

به جای نگهداری تتر، بیت‌کوین یا آلت‌کوین هولد کنید.

– تا حد امکان در صرافی‌ها با جفت ارزهای بیت‌کوین یا اتریوم ترید کنید نه تتر.

– برای انتقال بین کیف پول و صرافی خارجی با صرافی ایرانی از ولت واسط استفاده کنید.

– در جابجایی‌ها میتوان از ارز مونرو استفاده کرد.

– تا حد امکان از نگهداری ارزها در صرافی‌های خارجی خودداری کنید.

– حتما هنگام کار با صرافی یا حتی ورود به کیف پول آنلاین از vpn معتبر استفاده شود تا ip ایران شناسایی نشود.

– در صورتی که کیف پول با ip ایرانی شناسایی شود فقط امکان قفل شدن تتر وجود دارد و بقیه آلت‌کوین‌ها ممکن است هنگام انتقال به صرافی خارجی در آنجا قفل شود و از دسترس شما خارج شود.

تهدیدات صرافی‌ها

تعداد قابل توجهی از خریداران ایرانی رمزارزها، از صرافی‌های خارجی برای خرید و نگهداری رمزارزها استفاده می‌کنند و بنابر بررسی‌ها، بایننس یکی از محبوبترین صرافی خارجی بین کاربران ایرانی است. کوینکس نیز صرافی دیگری است که اخیرا فعال شده و مدعی است که خارجی است. اگرچه در گذشته نیز موارد متعددی ثبت شده که صرافی‌های خارجی حساب و دارایی کاربران ایرانی را مسدود ساخته بودند یا حساب‌های خود آنها به واسطه اقدامات مشکوک مسدود شده و در نتیجه میلیون‌ها دلار دارایی کاربران ایرانی از بین رفته یا به خطر افتاده اما به نظر می رسد این بار، خطر مسدود کردن حساب‌ها جدی تر از قبل است و ایرانی‌ها باید سریعتر به فکر پیشگیری باشند. بر این اساس، صرافی بایننس اخیرا اعلام کرده که یکی از اولین صرافی‌هایی است که سیستم Travel CipherTrace را با هدف کنترل انطباق با قوانین و مقررات شبکه مقابله با جرایم مالی (FinCen )و گروه ویژه اقدام مالی (FATF)پیاده سازی کرده است.

شرکت سایفرتریس در ماه گذشته، گزارشی را منتشر کرد که بر اساس آن، ۵.۴ میلیون آدرس کیف پول بیت کوین مرتبط با ۷۲۰۰۰ آدرس IPمنحصر به فرد ایرانی را شناسایی کرده است و پیوستن بایننس به این سیستم، بدین معنا است که این صرافی با اتصال و پیاده سازی سیستم تراول، قصد دارد از این موضوع مطمئن شود که قوانین FATF و FinCen در تمام فرآیندها، معاملات و تراکنش‌هایش به صورت کامل اجرایی می‌‌شود. افزون بر این، یکی از الزاماتی که تحت مقررات FATF در گذشته ابلاغ شده این است که در صورت انتقال رمزارزها باید اطلاعات هر دو طرف اعم از گیرنده و فرستنده به صورت کامل و واقعی باشد و با بهره‌گیری از سیستم تروالر، شناسایی هویت کاربران و تطابق با قوانین مذکور در صرافی بایننس انجام و اجرایی می‌شود. این موضوع یک هشداری جدی برای فعالین و خریداران رمزارز در ایران برای ادامه استفاده از صرافی‌های خارجی است و به زودی تمام صرافی‌‌های خارجی و شبه خارجی کوینکس که همچنان با مدارک ایرانی احراز هویت می‌کنند، چانچه در کشوری مستقر باشند که به FATF پیوسته باشد در یک بازه زمانی ملزم به اجرای این مورد و شفاف سازی هویت کاربرانشان خواهند بود و در این روند هویت کاربران ایران فاش می‌شود و حساب‌هایشان مسدود یا محدود خواهد شد .

طبق آمارها تاکنون حدود ۲۰۰ کشور دنیا به FATF پیوسته‌اند لذا با شناسایی موقعیت مکانی کاربران با بهره گیری از سیستم تروال آدرس، به محض انتقال رمز ارزها از کیف پول کاربران ایرانی به صرافی‌های متمرکز خارجی، این دسته از کاربران با مشکل مواجه و موجودی کیف پول‌‌های آنان در داخل کیف پولشان قفل خواهد شد. باید توجه داشت که این محدودیت‌ها طبق FATF تنها مربوط به افرادی که تابعیت یک کشور را دارند نیست بلکه به هر دلیلی حسابی مشکوک باشد یا تبادلات آن با حساب‌های مشکوک انجام شود، می‌تواند دچار مسدودسازی یا سایر محدودیت‌ها شود. بحث بلوکه شدن سرمایه کاربران ایرانی در اکسچنج ها و صرافی‌های بین المللی بحث جدیدی نیست و از لوکال بیت کوینز گرفته تا اکسچنج‌های بزرگی نظیر بیترکس، بارها دارایی کاربران ایرانی به بهانه‌های مختلف بلوکه کرده و این صرافی‌ها از ارائه خدمات به ایرانیان امتناع کرده‌اند. سرویس تراولر شرکت سایفرتریس یک سامانه پیشرفته جدید است که تراکنش‌ها در هر موسسه، شرکت یا سازمانی که با دارایی‌های رمزنگاری شده مرتبط هستند از جمله صرافی‌ها، OTCها، بانک‌ها و یا سایر موسسات مالی مثل تتر با هدف کنترل انطباق با قوانین و مقررات شبکه مقابله با جرایم مالی (FinCen) و گروه ویژه اقدام مالی (FATF) متصل و بررسی می‌شوند. افزون براین نهادهای رگولاتوری در کانادا، کره جنوبی، ژاپن، بریتانیا و چند کشور دیگر نسبت به الزام صرافی‌ها به استفاده از فناوری‌ها و فرایندهای ذکر شده اقدام کرده‌اند. ایران نیز همچنان موضع روشن و درستی درباره به کارگیری ارزهای دیجیتال ندارد. یکی از از خطرات صرافی‌های ایرانی، سیاست‌های متضاد و متناقض دولت و سایر ارگان‌های مرتبط با صنعت است . مثال در هفته دوم اسفند ۱۳۹۹ در حالی که یک و نیم میلیون ایرانی در بازار ارزهای دیجیتال و رمزارزها سرمایه‌گذاری کرده‌اند، شاپرک با استناد به یک مصوبه، مانع ارائه خدمات به فعالین حوزه رمزارز از سوی پرداخت‌یارها و شرکت‌های پرداخت شد .تصمیم غیرکارشناسی برای مسدود کردن تراکنش‌های فعالان اکوسیستم ارزهای دیجیتال، مشکلی برای کاربرانی که در حال حاضر سرمایه‌ی خود را وارد این بازار کرده‌اند، ایجاد نمی‌کند، اما باعث ایجاد تکانه‌های روانی برای سرمایه‌گذاران و صرافی‌های فعال در بازار رمزارزها می‌شود و آینده این سرمایه‌گذاری را بی‌ثبات نشان می‌دهد . با این تفاسیر، صرافی‌هایی که در این حوزه ایجاد می‌شوند به تعبیر نهادهای دادگستری کشور غیرقانونی تلقی می‌شوند. بعد از سقوط شدید شاخص کل بازار سهام در شش ماهه دوم سال گذشته، توجه بیشتر مردم به رمزارزها جلب شد. با رجوع یکباره مردم به سمت این بازار زمینه برای بروز اختلال در حوزه اقتصادی و سایبری کشور ایجاد شد. به همین دلیل نمایندگان مجلس کشور و بانک مرکزی به تکاپو افتادند و درگاه‌های پرداخت معاملات رمزارزها را درو کردند! برخی کارشناسان معتقدند که اقدام صورت گرفته درست بوده اما دیر به انجام رسید. یکی دیگر از خطرات صرافی‌های ایرانی، مشکل امنیت آنهاست، برای مثال می‌توان به ماجرای صرافی اکسننس اشاره کرد. اکسننس یکی از صرافی‌های رمزارز ایرانی بود که در حال حاضر سایت آن از دسترس کاربران خارج شده و کسی جوابگوی کاربران این سایت نیست. تاکنون چندین نفر از کاربران این صرافی رمزارز با طرح شکایتی خواستار رسیدگی به وضعیت پول‌های خود شده‌اند. هرچند اسامی متعددی در مورد مدیر و همدستان صرافی اکسننس مطرح است که هر یک در این کلاهبرداری شریک اند و همچنان متواری؛ اما نکته عجیب سکوت مسئولان دولتی و بخش خصوصی فعال در حوزه رمزارزها در قبال این پرونده است؛ مسئولانی که هر یک باید پاسخگوی فعالیت بی‌قید و بند این صرافی‌های کلاهبردار در فضای بی قانونی در حوزه رمزارز باشند. یکی دیگر این درگاهها صرافی رمزارز کریپتولند بود که افراد زیادی دارایی خود را به این مجموعه سپردند. یکی از دلایل رغبت مردم به این درگاه، کارمزد پایین آن بود. تا جایی که کریپتولند با صرافی‌های بزرگ رمزارزهای دنیا مانند بایننس قابل رقابت شد. همین درگاه سال گذشته در آخرین دوره جشنواره وب و موبایل، تندیس بهترین سایت کسب و کار و نشان مردمی بهترین موسسه‌ها و شرکت‌های خصوصی را دریافت کرد. نکته جالب درباره کریپتولند، استفاده آن از درگاه شاپرک، سامانه رسمی و مورد تائید بانک مرکزی، بود. این پلتفرم خرید، فروش و تبادل ارزهای دیجیتال، در زمان فعالیت خود بالغ بر ۲۰۰ رمزارز مختلف را پشتیبانی کرد. راه حل‌های ممکن برای در امان ماندن

• استفاده از صرافی‌های غیر‌متمرکز مثل UNISWAP و ۱INCH به جای صرافی‌‍های متمرکز.

• رمزارزهای خود را در صرافی‌های متمرکز به خصوص صرافی‌های ایرانی نگهداری نکنید.

• در صورت خرید رمزارزها از صرافی‌های متمرکز در اولین فرصت به کیف پول شخصی انتقال داده شوند.

• استفاده از کیف پول‌های سخت افزاری برای نگهداری رمزارزها.